بەخێربێن بۆ پێگەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم)
لە ژيانى پێغەمبەر (ﷺ) فيربووم : سەركردەى لێهاتوو شوێن كەوتوو بەرهەم ناهێنێت ، بەڵكو سەركردەى وەك خۆى دروست دەكات .
چه‌ند وته‌یه‌كی جوان: 1ـ ئارامی‌ عیباده‌تێكه‌ به‌بێ‌ زه‌حمه‌ت ، هه‌یبه‌تيكه‌ به‌بێ‌ قودره‌ت ، قه‌ڵایه‌كه‌ به‌بێ قه‌ڵغان ، سه‌ركه‌وتنێكه‌ به‌بێ‌ چه‌ك. 2ـ ماڵێك كه‌ هیچ كات وێران نابێت عه‌داله‌ته‌. 3ـ نه‌خۆشیه‌ك ده‌رمانی‌ نییه‌ بێ ئه‌قڵیه.‌ 4ـ شیرینیه‌ك دوایی‌ ده‌گۆرێت به‌ تاڵی‌ هه‌واو ئاره‌زوویه‌. ‌5ـ تاڵیه‌ك دوایی‌ ده‌گۆريت به‌شیرینی‌ صه‌بر و ئارام گرتنه‌. 6ـ ئه‌گه‌ر پشووی‌ لاشه‌ به‌كه‌می‌ خۆراكه‌ ئه‌وا پشووی‌ دڵ و ده‌روونیش به‌كه‌می‌ گوناهه.‌
پێویسته‌ هه‌میشه‌ له‌ بیرمان بێت كه‌ تاوه‌كو زستان ساردو سه‌ختتر بێت ئه‌وا به‌هاری رازاوه‌ترو جوانتر دێته‌ پىش چاو.
علی كوری به‌بو تالیب (ره‌زای خوای لى بێت) ده‌فه‌رموێت: دونیا وه‌كو مار وایه‌، رواڵه‌تی بریقه‌داره‌و ناخی هه‌ڵگری ژه‌هرێكی ترسناكه‌، ئه‌وه‌ی لێی نزیك ده‌بێته‌وه‌ گه‌مژه‌یه‌و ناحاڵیه‌، ئه‌وه‌ی لێی دوور ده‌كه‌وێته‌وه‌ خاوه‌نی ژیریه‌.
وتەی ناوداران لەسەر پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم)
 ویل دیورانت فەیلەسوف و مێژوو نوس و نوسەری ئەمریکی
23/04/2020
بینین: 1070
لە کتێبی قصە الحضارە دا دەڵێت : پەیمان بەستووەکان _ اهل الذمة _ مەسیحی و زەردەشتی و جولەکە و سابیئە بوون لە سەردەمی خیلافەتی ئەمەویدا ئەوەندە بە ئاسوودەی و لێبوردەی دەژیان کە لە مەسیحیەتی ئەم ڕۆژگارەماندا هاوشێوەی نییە ، چونکە ئازادانە دروشمەکانی ئاینەکەیان بە ئەنجام دەگەیاند کڵێسا و پەرسگاکانیشیان بە سەلامەتی مابونەوە و حوکمی تایبەتی خۆیان هەبوو سەرکردە و دادوەر و یاسای تایبەتی خۆیان هەبوو و کاریان پێدەکردن .
پاشان دیورانت باسی هۆکارەکەی موسوڵمان زۆر خەڵک دەکات و دەڵێت : ( سەرەتای ئەو پلانە لێبوردەیەی کە موسوڵمانای پێشو پەیڕەویان دەکرد ، یان بە حوکمی ئەو پلانەوە زۆربەی مەسیحیەکان بوونە موسوڵمان و زەردەشتی و بتپەرستەکانیش تەنیا کەمێکیان نەبن بوونە موسوڵمان و زۆرێک لە جولەکەکانیش ئاینی نوێیان هەڵبژارد )
هەروەها دەڵێت : ئاینی ئیسلام دلی سەدان گەلی _ لە چین تا ئەندەلوس _ داگیر کردوو دەستی بەسەر ڕەوشتیان دا گرت و خەیاڵی داگیر کردن و ژیانی گۆڕین و هیوای وای پێبەخشین کە ئاستەنگەکانی ژیانیان لەسەر هەڵگرێت هێز و گەورەی بەبەردا کردن .
ئیدوین کالڤرلی بڕوا نامەی لەسەر زمانە ڕۆژهەڵاتیەکان لە زانکۆی برنستۆن بەدەست هێناوە لە کتێبی( الشرق الٲدنی ) دا دەڵیت : موسوڵمانان لە هیچ جەنگێکدا مەسیحی و جولەکەکانیان ناچار نەکردووە ببنە موسوڵمان ، ئیسلام بە مەرجی دانی سەرانە ئازادی تەواوی بەجێگەیاندنی دروشمەکانی ئاینی بۆ فەراهەم کردون ، جگە لە ئاشتی و قبول کردنی ئیسلام وەک پێشەوای شارستانییەت و سیاسەتی دەوڵەتی ئیسلامی هیچی تری لێ داوانەکردبوون .
هەروەها دەڵێت { لە قورئاندا ئایەتێکی پیرۆز هەیە کە ڕاستگۆی و دانای لێدەچۆرێت ئەویش ئەو ئایەتەیە کە دەفەرموێت :البقرە ٢٥٦

گۆستاڤ لۆبۆن پزیشک و مێژوو نوسی فەرەنسی لە کتێبی (حضارة العرب) دا دەڵێت : لە ڕاستیدا گەلان هیچ سوپا و ڕزگارکەری لێبوردە و بەبەزەی وەک عەرەبەکانیان و نە ئاینێکی لێبوردەی وەک ئاینەکەیان نەناسیوە )
وە ( لۆبۆن ) دەربارەی دادگەری ئیسلام دەڵێت : هەرگیز زەبر و زەنگ لە پشت بڵاو بونەوەی قورئاندا نەبووە _عەرەبەکان _ موسوڵمان هەموو گەلانی لە ئایندا سەربەست و ئازاد کردووە گەر هەندێ گەلانی مەسیحیش دوای موسوڵمان بونیان زمانی عەرەبیان کردۆتا زمانی خۆیان ، ئەوە بەهۆی سەرسام بونی ئەو گەلانە بووە بە دادگەری عەرەبە موسوڵمانەکان ، کە لە پێشەواکانی خۆیاندا هاوشێوەیان نەدیبوو ..
پاشان دەڵێت ئیسلام قورئانی بە زەبری شمشێر بڵاو نەکردۆتەوە بەڵکو تەنها بە بانگەواز وای لە گەلان کردووە موسوڵمان بن و ئیسلام بە ڕێباز بزانن .
هەروەها دەڵێت ئەگەر موسای کوڕی نەسیڕ سەرکەوتو بووایە ئەوا هەموو ئەوروپای دەکردا موسوڵمان یەکێتی ئاینی بۆ گەلە شارستانیەکان وەدی دەهێنا و ئەوروپای ڕزگار دەکرد .
فردریک نیچە فەیلەسوف و دەرون ناسێکی ئەڵمانییە لە کتێبی (عدو المسیح)
دا دەڵیت ( خاچپەرستان دژایەتی شتێکیان کرد کە پێویست بوو لەبەردەمیدا کڕنوش بەرن لە بەردەم شارستانیەتێکدا کە سەدەی نۆزدەی ئێمە بەبەراورد لەگەڵیدا زۆر هەژار و دواکەوتووە .
جاک ریزلەر توێژەرێکی هاوچەرخی فەرنسییە لە کتێبی ( الحضارة العربیە) دا دەڵێت : سەرکەوتنەکانی عەرەبە موسوڵمانەکان لە چەند هۆکارێکی جۆرا و جۆری ئاینە نوێیەکەیاندا وەریان گرتبوو .
رۆجێر گارودی بیرمەندێکی ناسراوی فەرەنسییە یەکێکە لە گەورە بەرپرسانی پێشوی حیزبی شیوعی فەرنسی بووەتە موسوڵمان لە کتێبی ( حوار الحضارات ) دا دەڵێت : ئەوەی ناوی ( هێرش کردنە سەر ئیسپانیای لێدەنێن ) هێرشێکی سەربازی نەبوو ، ژمارەی دانیشتوانی ئیسپانیا ئەو کات دە ملیۆن کەس دەبوو بەڵام ژمارەی سەرباز و سوار چاکەکانی موسوڵمان هەرگیز لە حەفتا هەزار تێنەپەڕیوە ، بەڵام ژیار و شارستانیەکەیان هۆکاری سەرکەوتنیان بوو .
هێربێرت جۆرج ویلز نوسەر و ئەدیبێکی بەریتانییە لە کتێبی ( تٲریخ الٳنسانیە ) دا دەڵێت : ئیسلام بەوە بووە پێشەوا کە باشترین سیستمی کۆمەڵایەتی و سیاسیە کە ڕۆژگار بە خۆیەوە دیبێت هۆکاری بڵاو بونەوەشی لەوەدا بوو کە لە هەموو شوێنێکدا گەلانی سیاسەت سست و ستەم دیدە و ترساو نەزان و بێبەرنامە بونیان هەبوو هەروەها بونی حکومەتی خۆپەرستی بێبەرهە م کە بەهیچ جۆرێک لە نێوان حکومەت و گەلدا پێوەندیەک بوونی نەبوو .
پاشان دەڵێت ئیسلام فراوانترین بیری سیاسی بوو کە خاسیەتی چالاکی کردەکی و پاکترین و نوێترین ڕێبازی لە جیهاندا تا ڕۆژگاری ئەمڕۆمان پیادە کردووە و سیستمێکی باشتر لەهەموو سیستەمەکانی بە مرۆڤ بەخشیوە ئی دریۆت مێژوو نوسێکی فەرەنسییە لە کتێبی { المسائلة الشرقیة } دا دەڵیت :{ لە سەردەمانێکدا کە ئیتاڵیا لەناو شەڕ و شۆڕدا بوو بەتایبەتی لەو سەردەمەی لەگەڵ بەربەرەکانی ناوچەی پیرۆزدا شەڕی دەکرد فەتحی عەرەبی لەهەردوو لای دەریای ناوەڕاستدا گەورە تر و بەرهەمدارتر بوو لە فەتحی ڕۆمانی دەسەڵاتەکەشی چەند سەدەیەک خۆی گرت بەرهەمەکانیشی لەبەرهەمی ڕۆمەکان گەورەتر و کاریگەر تر بوون ، ناتوانین جگە لە ناونیشانی کلتورێکی زۆر گەورە و بەرز هیچ ناونیشانێکی تری بۆ دابنێین شوێنەواریشیان تا کۆتای سەدەی پازدە لە ئیسپانیا هەرمابوو .
محمد لە دیدی بیانیەکاندا
ن:یامن الحاجە
و:مزفر عەولا قەسرێی
لا:۱۱۰-۱۱٤

زیاتر

12
Copyright. All Rights Reserved.
مافی بڵاوکردنه‌وه‌ی بابه‌ته‌کان پارێزراوه بۆ پێگه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا،
هه‌رکه‌سێک بابه‌ته‌کان کۆپی بکات پێویسته ئاماژه به‌ سه‌رچاوه‌که‌ی بکات که‌ پێگه‌ی پێغه‌مبه‌ری خودایه