بەخێربێن بۆ پێگەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم)
لە ژيانى پێغەمبەر (ﷺ) فيربووم : سەركردەى لێهاتوو شوێن كەوتوو بەرهەم ناهێنێت ، بەڵكو سەركردەى وەك خۆى دروست دەكات .
چه‌ند وته‌یه‌كی جوان: 1ـ ئارامی‌ عیباده‌تێكه‌ به‌بێ‌ زه‌حمه‌ت ، هه‌یبه‌تيكه‌ به‌بێ‌ قودره‌ت ، قه‌ڵایه‌كه‌ به‌بێ قه‌ڵغان ، سه‌ركه‌وتنێكه‌ به‌بێ‌ چه‌ك. 2ـ ماڵێك كه‌ هیچ كات وێران نابێت عه‌داله‌ته‌. 3ـ نه‌خۆشیه‌ك ده‌رمانی‌ نییه‌ بێ ئه‌قڵیه.‌ 4ـ شیرینیه‌ك دوایی‌ ده‌گۆرێت به‌ تاڵی‌ هه‌واو ئاره‌زوویه‌. ‌5ـ تاڵیه‌ك دوایی‌ ده‌گۆريت به‌شیرینی‌ صه‌بر و ئارام گرتنه‌. 6ـ ئه‌گه‌ر پشووی‌ لاشه‌ به‌كه‌می‌ خۆراكه‌ ئه‌وا پشووی‌ دڵ و ده‌روونیش به‌كه‌می‌ گوناهه.‌
پێویسته‌ هه‌میشه‌ له‌ بیرمان بێت كه‌ تاوه‌كو زستان ساردو سه‌ختتر بێت ئه‌وا به‌هاری رازاوه‌ترو جوانتر دێته‌ پىش چاو.
علی كوری به‌بو تالیب (ره‌زای خوای لى بێت) ده‌فه‌رموێت: دونیا وه‌كو مار وایه‌، رواڵه‌تی بریقه‌داره‌و ناخی هه‌ڵگری ژه‌هرێكی ترسناكه‌، ئه‌وه‌ی لێی نزیك ده‌بێته‌وه‌ گه‌مژه‌یه‌و ناحاڵیه‌، ئه‌وه‌ی لێی دوور ده‌كه‌وێته‌وه‌ خاوه‌نی ژیریه‌.
ژیانی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم)
 شێوەو ڕوخسارو دیمەنى پێغەمبەر ﷺ
06/04/2020
بینین: 1136

خوێنەرى بەڕێز و سەنگین !

ئەم تەوەرەیە تایبەتە بە خستنەڕووى وەسفە جەستەیی و ڕواڵەتییەکانى پێغەمبەرى خوا ، قەدو قیافەى ڕێک و پێک و میانجیی و هاوسەنگى ، ئەندامە ڕێک و تێرو تەواوەکانى ، ڕەنگ و ڕوخسارى گەش و درەوشاوەى ، گفت و لفتى شیرین و بەڕێ و جێی ، بۆن و بەرامەى خۆشى ... هتد .

شایانى باسیشە هەندێک لە دەقەکان باسى وەسف و حاڵەتێکى جەستەیی تایبەتى پێغەمبەر دەکەن ، بۆ وێنە : قژى سەرى ، یان بۆنى خۆشى ، وە هەندێک باسى زیاتر لە وەسفێکى دەکەن :

یەکەم : قەد و قیافەو باڵاى :-

١/ (كَانَ رَسُولُ اللَّهِ رَجُلًا مَرْبُوعًا بَعِيدَ مَا بَيْنَ الْمَنْكِبَيْنِ عَظِيمَ الْجُمَّةِ إِلَى شَحْمَةِ أُذُنَيْهِ عَلَيْهِ حُلَّةٌ حَمْرَاءُ مَا رَأَيْتُ شَيْئًا قَطُّ أَحْسَنَ مِنْهُ ) أخْرَجَهُ البخاري برقم :  (٣٥٥١) عَنِ البَرَاءِ - رضي الله عنه- .

واتە : پێغەمبەرى خوا پیاوێکى دەستە (باڵا ناوەنجى) بوو ، نێو شانى پان بوو ، قژى پێشە سەرى گەورە بوو ، قژى هەتا نەرمە گوێکانى دەهات ، پۆشاکێکى سوورى لەبەردا بوو ، هەرگیز شتى وا جوانم نەبینیوە .

٢/  (كانَ رَسولُ اللَّهِ أحْسَنَ النَّاسِ وجْهًا وأَحْسَنَهُ خَلْقًا، ليسَ بالطَّوِيلِ البَائِنِ، ولَا بالقَصِيرِ) أخرَجَهُ البخاري برقم :  (٣٥٤٩) ، و مسلم برقم :  (٢٣٣٧) عَنِ البَرَاءِ رضي الله عنه .

 واتە : پێغەمبەرى خوا ڕووى لە هەموو کەس جوانتر بوو ، وەلەهەموویان ڕەوشت و ئاکارى پەسەندتر  بوو ، نەزۆر درێژ و نە کورتە باڵا بوو .

 

دووەم : دەم و چاوو ڕووى :-

١/ ( عن أبي الطُّفيل رضي الله عنه قال : رَأَيْتُ رَسولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عليه وَسَلَّمَ وَما علَى وَجْهِ الأرْضِ رَجُلٌ رَآهُ غيرِي، قالَ: فَقُلتُ له: فَكيفَ رَأَيْتَهُ؟ قالَ: كانَ أَبْيَضَ مَلِيحًا مُقَصَّدًا) أخْرَجَهُ مسلم برقم :  ( ٢٣٤٠) .

واتە : پێغەمبەرى خوام بینیوە و ئیستاکە هیچ پیاوێک لەسەر ڕووى زەوى نیە بینیبێتى جگە لە من ، دەڵێ : پێم گوت : چۆنت بینى ؟ گوتى : سپى و دڵگیر بوو ، وە دەستە پیاو بوو .

٢/ (كَانَ رَسُولُ اللَّهِ إِذَا سُرَّ اسْتَنَارَ وَجْهُهُ ، حَتَّى كَأَنَّهُ قِطْعَةُ قَمَرٍ) أخْرَجَهُ البخاري برقم :  (٤٤١٨) ، و مسلم برقم :  (٢٧٦٩) عَن كَعْبِ بن مالك رضي الله عنه .

واتە : وە پێغەمبەرى خوا ، کە دڵخۆش دەبوو ڕووى دەدرەوشایەوە تەنانەت دەتگوت پارچە مانگە .

٣/ (... فَكَشَفَ النَّبِيُّ سِتْرَ الحُجْرَةِ يَنْظُرُ إِلَيْنَا وَهُوَ قَائِمٌ كَأَنَّ وَجْهَهُ وَرَقَةُ مُصْحَفٍ  ) أخْرَجَهُ البخاري برقم   (٦٨٠) ،و مسلم برقم (٤١٩) عن أنس رضي الله عنه.

واتە : ئینجا پێغەمبەرى خوا پەردەى ژوورەکەى لاداو بەڕاوەستاوى تەماشاى کردین، ڕووى دەتگوت پەڕەى موصحەفە .

٤/ (عن جابر بن سمرة رضي الله عنه ان رجلا قال له : أكان رسول وجهه مثل السيف؟ قال جابر: لا، بل مثل الشمس والقمر مستديرًا(أخْرَجَهُ مسلم برقم (٣٢٤٤).

واتە : پیاوێک لە (جابر بن سمرە) ى پرسى : ئایا ڕووى پێغەمبەرى خوا وەک شمشێر بوو ؟ گوتى : نا بەڵکو وەک خۆرو مانگ بوو ، وە بازنەیی بوو .

 

سێ یەم : زارو ددانى :-

(و كان من أحسن الناس ثغرا ) أخْرَجَهُ مسلم برقم (٣٢٤٤) عن عمر بن الخطاب رضي الله عنه.

واتە : پێغەمبەرى خوا دەم و ددانى لە هەموو کەس جوانتر بوو .

 

چوارەم : دەنگ و سەداى :-

(وعن البَراءِ بنِ عازِبٍ  قَالَ: سَمِعْتُ النبيَّ قَرَأَ فِي الْعِشَاءِ بالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ، فَمَا سَمِعْتُ أحَدًا أحْسَنَ صَوْتًا مِنْهُ) أخْرَجَهُ البخاري برقم (٧٦٩) ، و مسلم برقم (٤٦٤).

واتە : بەڕائى کوڕى عازیب خوا لێی ڕازى بێ دەڵێ : گوێم لە پێغەمبەرى خوا بوو لە نوێژى خەوتناندا سووڕەتى (التین والزیتون)ى خوێند ، دەنگى هیچ کەسم نەبیستووە هێندە خۆش بووبێ .

 

پێنجەم : هێزى جەستەى :-

(وعن جابر رضي الله عنه قَالَ: إِنَّا كُنَّا يَوْم الخَنْدَقِ نَحْفِرُ، فَعَرضَتْ كُدْيَةٌ شَديدَةٌ، فجاءُوا إِلى النبيِّ فقالوا: هَذِهِ كُدْيَةٌ عَرَضتْ في الخَنْدَقِ، فَقَالَأَنَا نَازِلٌ، ثُمَّ قَامَ وبَطْنُهُ مَعْصوبٌ بِحَجَرٍ، وَلَبِثْنَا ثَلاثَةَ أَيَّامٍ لا نَذُوقُ ذَوَاقًا، فَأَخَذَ النَّبِيُّ المِعْوَل، فَضرَب؛ فَعَادَ كَثيبًا أَهْيَلَ أَوْ أَهْيَمَ ..) أخْرَجَهُ البخاري برقم(٤١٠١).

واتە : ئێمە لە ڕۆژى خەندەقدا هەڵمان دەکەند پارچە زەوییەکى پتەومان هاتە پێش ، ئینجا هاتنە لاى پێغەمبەر گوتیان : ئەوە گرێیەکە لە خەندەکدا ڕێی گرتووە (هەڵناکەنرێ) ئەویش فەرمووى : خۆم دەچمە خوارێ ، ئینجا هەڵساو سکیشى بەردێکى لێ بەسترابوو ، وە سێ ڕۆژ مابووینەوە ، هیچمان نەخواردبوو ، ئیدى پێغەمبەر پاچەکەى وەرگرت و لێیدا ، یەکسەر وەک تەپۆلکەى لم هەڵوەرى ...

 

شەشەم : بۆنى خۆشى ئارەقەی و جەستەى :-

(قال كان رسول الله أزهر اللون كأن عرقه اللؤلؤ إذا مشى تكفأ ولا مسست ديباجة ولا حريرة ألين من كف رسول الله ولا شممت مسكة ولا عنبرة أطيب من رائحة رسول الله ) أخْرَجَهُ مسلم برقم (٢٣٣٠) عن أنس رضي الله عنه .

واتە : پێغەمبەرى خوا  ڕەنگى گەش و ڕوون و درەوشاوە بوو ، ئارەقەکەى دەتگوت گەوهەرە ، ئەگەر دەڕۆیى بەلاى پێشەوەدا دەچوو ، هیچ قوماشێکى لە ئاوریشم چنراوو ئاوریشمم دەست لێنەداوە لەلەپە دەستى پێغەمبەرى خوا نەرمتر بووبێ ، وە هیچ میسک و عەنبەرێکم بۆن نەکردووە ، لەبۆنى پێغەمبەرى خوا خۆشتر بووبێ .

 

حەوتەم : مۆرى پێغەمبەرایەتى (خاتم النبوة) بەنێو شانییەوە :-

١/  (عن جابر بن سمرة رضي الله عنه قال : "رأيت الخاتما في ظهر رسول الله كأنه بيضة حمام) أخْرَجَهُ مسلم برقم(٣٤٥) .

واتە : مۆرێکم لە پشتى پێغەمبەرى خوادا بینى ، وەک هێلکەى کۆتر بوو .

٢/  (عن السائب بن يزيد رضي الله عنه يقول ، ذهبت بي خالتي إلى النبي فقالت : يا رسول الله ! إن ابن أختي وجِع ، فمسح رأسي ودعا لي بالبركة ، ثم توضأ فشربت من وَضوئه ، ثم قمت خلف ظهره فنظرت إلى الخاتم بين كتفيه مثل زر الحجلة) أخْرَجَهُ البخاري برقم (١٩٠)، ومسلم برقم (٢٣٤٥/ ١١١).

واتە : سائیبى کوڕی یەزید ، دەڵێ : پورم (خوشکى دایکم) بردمى بۆلاى پێغەمبەرى خوا گوتى : ئەى پێغەمبەرى خوا ! ئەم خوشکەزایەم نەخۆشە ، ئەویش دەستى بەسەرمدا هێناو دووعاى بەرەکەتى بۆ کردم ، پاشان دەستنوێژى گرت و منیش لە ئاوى دەست نوێژەکەیم خواردەوە ، پاشان لە پاش پشتى ڕاوەستام و سەرنجى مۆرەکەیمدا کە لە نێو دوو شانەکانیدا بوو ، وەک دوگمەى قایم کردنى پەردە وابوو .

تێبینى :-

دیارە ئەم مۆرەى نێو شانى پێغەمبەر ، کە لە دەقەکەى پێشتردا هێنامان لە (جابر بن سمرة)وە ، کە گوتوویەتى : هێندەى هێلکەى کۆتر دەبوو ، لەگەڵ ئەوەى کە لێرەدا دەڵێ : هێندەى دوگمە (قۆپچە)ى پەردە پێ قایم کردن دەبوو ، لە نێوەڕۆکدا هەر یەکن و ، وا دیارە ئەو قۆپچەو دوگمەیەى مۆرى سەر پشتى پێغەمبەرى خوا ى پێ چوێنراوە ، هێندەى هێلکەى کۆتر بووە .

پوختەى ژیاننامەى پێغەمبەرى خوا /  مامۆستا عەلى باپیر

لاپەڕە  / ( ٧٤١- ٧٤٥)


زیاتر

12
Copyright. All Rights Reserved.
مافی بڵاوکردنه‌وه‌ی بابه‌ته‌کان پارێزراوه بۆ پێگه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا،
هه‌رکه‌سێک بابه‌ته‌کان کۆپی بکات پێویسته ئاماژه به‌ سه‌رچاوه‌که‌ی بکات که‌ پێگه‌ی پێغه‌مبه‌ری خودایه